Điện thoại ngày một trở nên quan trọng trong cuộc sống của mỗi chúng ta. Ngoài chức năng liên lạc vốn dĩ của nó, ngày nay điện thoại còn được gán cho nhiều nhiệm vụ khác như giải trí, theo dõi tin tức, chụp ảnh…và rồi trở thành người bạn không thể thiếu của mọi người. Vì lẽ đó mà nhu cầu sử dụng cũng tăng cao, đòi hỏi pin của chiếc điện thoại phải được nâng cấp để đáp ứng được thời lượng sử dụng hằng ngày của mọi người. Theo nghiên cứu được công bố tại Worldpanel ComTech 2019, tuổi thọ pin là điều được chú ý nhiều nhất, hơn cả thông số camera. Xếp sau đó là thời gian sử dụng pin tính trên tuổi thọ thiết bị. 

Trong khi đó, mặc dù các công nghệ và tính năng mới liên tục được phát triển nhưng công nghệ pin thì vẫn dậm chân tại chỗ. Cách duy nhất để tăng thời lượng sử dụng chính là tăng dung lượng pin lên (đơn vị mAh). Tuy nhiên thì dung lượng pin tăng thì thời gian để sạc đầy viên pin cũng sẽ lâu hơn, từ đó các công nghệ sạc nhanh được thi nhâu nghiên cứu và ra đời.

Nhưng bên cạnh đó, người dùng cũng hết sức băn khoăn vậy khả năng sạc nhanh sẽ tác động như thế nào đến pin điện thoại? Và liệu tính năng này có làm dung lượng pin bị sụt giảm sau một thời gian dài sử dụng không? Quan trọng hơn hết là sạc nhanh có an toàn không hay có rủi ro gì không?

Bản chất của pin

Hầu hết các loại điện thoại di động cũng như các phương tiện giao thông chạy bằng điện đều sử dụng pin lithium-ion (Li-ion), một số lượng ít hơn sử dụng Lithium-Polymer (Li-Po) và chúng có khả năng sạc lại. Pin Li-ion có hai cực điện, dương và âm, bên trong còn có chứa chất điện phân. Các ion Lithium ( của nguyên tố Liti) bên trong pin sẽ di chuyển từ một cực tới cực còn lại, quá trình di chuyển sẽ là cơ bản của hoạt động viên pin ở hai trạng thái: tích trữ năng lượng (sạc) và sử dụng năng lượng (hoạt động).

Việc nghiên cứu tạo ra một loại pin mới vẫn là một thách thức lớn, do vậy mà trong một vài thập kỷ tới có lẽ sẽ không có quá nhiều thay đổi trên lĩnh vực này. Thay vào đó, các công ty sẽ tập trung nghiên cứu các chương trình cải thiện thời gian sử dụng pin, từ các tính năng tiết kiệm pin tích hợp trong phần cứng điện thoại cho đến phần mềm quản lý quá trình sạc và sử dụng pin hiệu quả hơn. Nhờ đó, các thiết bị có thể khai thác pin một cách hợp lý thay vì ngốn tất cả trong một thời gian ngắn.

Sạc nhanh hoạt động như thế nào?

Việc thời gian sạc một viên pin trên điện thoại nhanh hay chậm đều phụ thuộc vào nguồn ra (output) trên củ sạc của bạn. Chiếc củ sạc thực chất như một cái máy biến áp vậy cho nên nó cực kỳ quan trọng, nên mua những sản phẩm chính hãng để an toàn nhé.

Một chiếc củ sạc thông thường sẽ có công suất sạc khoảng từ 5W đến 10W. Trong khi đó một củ sạc nhanh có thể tăng công suất lên đến 8 lần so với sạc thường. Ví dụ như chiếc Galaxy Note 10 Plus được bán kèm củ sạc 25W và Samsung còn bán riêng củ sạc nhanh lên đến 45W.

Công thức tính công suất như sau : 

P=U.I

Trong đó: P là công suất điện (W), U là hiệu điện thế (V) và I là Cường độ dòng điện (A).

Đồng nghĩa với việc, củ sạc càng muốn có công suất cao (P) thì đòi hỏi U hoặc I dòng ra phải tăng lên.Vì vậy, sạc nhanh tăng giới hạn điện áp hoặc cường độ dòng điện để rút ngắn quá trình sạc.

Các cách tiếp cận khác nhau trong công nghệ sạc nhanh

Mặc dù có các cách tiếp cận khác nhau, nhưng nguyên tắc cơ bản của công nghệ sạc nhanh từ các hãng đều tương tự nhau – truyền tải năng lượng lớn hơn để pin đầy nhanh hơn.

Một trong những khác biệt quan trọng giữa công nghệ Quick Charge của Qualcomm và VOOC của Oppo nằm ở cách đạt được dòng sạc công suất lớn. Trong khi Qualcomm sử dụng hiệu điện thế cao hơn (5V, 9V, 12V trên các dòng điện tương ứng 2A, 1.67A, 1,5A) để có công suất sạc lớn hơn (từ 10W đến 18W), Oppo sử dụng dòng điện với cường độ lớn hơn, tới 4A với hiệu điện thế 5V để có được công suất 20W. 

Ở VOOC, công nghệ này sẽ làm cho nhiệt khi sạc chủ yếu tập trong trong phần củ sạc, trong khi đó QC đều làm cho nhiệt tăng ở cả củ sạc và trên thiết bị. Một hạn chế là, sạc nhanh của OPPO và OnePlus phải đồng bộ cả từ cục sạc, thiết bị và cáp sạc thì mới hoạt động được.

Qualcomm có lý do để chọn cách tiếp cận bằng hiệu điện thế cao. Họ cần trang bị tính năng sạc nhanh này cho các thiết bị sử dụng chip Snapdragon của mình, với nhiều loại cáp sạc và củ sạc khác nhau. Việc sử dụng dòng sạc với cường độ cao sẽ làm các sợi cáp mỏng bị nóng lên nhanh chóng và gây nguy hiểm cho người dùng. Do đó, Qualcomm đã chọn cách tăng hiệu điện thế của dòng sạc lên để có thể sạc nhanh mà không sản sinh ra quá nhiều nhiệt trên dây dẫn và giảm điện năng hao phí trên đường truyền tải. 

Samsung và Oppo đang có công nghệ sạc nhanh lên đến 45W và 50W

Samsung cũng có công nghệ sạc nhanh tên là Adaptive Fast Charging (AFC) nhưng thức tế nó cũng chính là Quick Charge của Qualcomm đó, nhưng mà Samsung đã mua bản quyền rồi nên có thể sử dụng công nghệ sạc này trên các thiết bị không dùng chip SnapDragon (là chip Exynos đó), nên củ sạc QC vẫn có thể dùng tốt trên các thiết bị hỗ trợ sạc nhanh AFC và ngược lại. Đồng nghĩa là chúng ta có thể mua củ sạc nhanh của Samsung để dùng cho điện thoại cũng hỗ trợ sạc nhanh và ngược lại.

Củ sạc 45W của Samsung có thể sạc đầy Galaxy Note10+ và Galaxy S20 Ultra chưa đến 1h

Cách hoạt động của công nghệ sạc nhanh Quick Charge (hay AFC)

Qualcomm' s Quick Charge là công nghệ cho phép tác động và tuỳ chỉnh thông số của cục sạc, và ở đây chủ yếu là tác động vào thông số điện áp (V). Thông số này thay đổi tuỳ thuộc vào lượng pin đang có của thiết bị. Điều này có được là nhờ một con chip đặc biệt được thiết kế và tích hợp vào trong cả thiết bị và đồ sạc. Con chip sẽ tính toán và điều chỉnh năng lượng nạp vào dựa vào trạng thái hiện tại mà thiết bị cần. Vì vậy, ở trạng thái cạn pin, nó cho phép nạp vào nhiều nhất, và dần dần thiết bị sẽ tương tác với đồ sạc, và "bảo" nó hãy giảm lượng nạp vào lại.

Pin có hỗ trợ sạc nhanh hoạt động theo hai pha. Pha đầu tiên sẽ tăng điện áp khi pin gần hết hay đã hết dung lượng. Nhờ vậy mà viên pin có thể được sạc đến 50-70% chỉ trong 10-30 phút đầu tiên. Bởi vì trong pha này, viên pin có thể hấp thụ một lượng lớn điện tích trong thời gian ngắn mà không làm ảnh hưởng đến tuổi thọ pin.

Như với cục sạc 45W của Samsung, công ty này tuyên bố có thể sạc Galaxy Note 10 Plus từ 0% lên 70% chỉ trong 30 phút.

Ở pha thứ hai trong quá trình sạc nhanh, điện áp sẽ bị hạ xuống, điều chỉnh tốc độ sạc để tránh gây tổn hại đến pin. Vậy nên tốc độ sạc sẽ chậm hơn nhiều ở 20% hay 30% cuối cùng.

Vậy sạc nhanh có hại cho pin không?

Về lý thuyết và cơ bản thì sạc nhanh hoàn toàn không gây hại cho pin điện thoại của bạn, trừ khi pin hay củ sạc hoặc phần mềm quản lý pin của bạn bị lỗi kỹ thuật. Việc xảy ra hư hỏng khá hiếm nếu như mọi thứ được kiểm soát nghiêm ngặt. Hệ thống giám sát quá trình sạc nhanh kiểm soát chặt chẽ giữa hai pha và giảm tốc độ sạc ở pha thứ hai để viên pin có thời gian nạp toàn độ điện tích và tránh các nguy cơ tiềm tàng. Đó là lý do vì sao có thể mất đến 10 phút để sạc vài phần trăm pin cuối cùng.

Các công nghệ sạc nhanh không chỉ mang lại khác biệt về tốc độ sạc, mà còn gây ra một vấn đề đáng quan tâm khác: đó là nhiệt độ. Đối với các viên pin Lithium-Ion đang được sử dụng trên đại đa số smartphone, nhiệt độ có các tác động quan trọng. Khi sạc nhanh, dòng điện vào máy sẽ phải tăng, dẫn đến việc nóng lên ở điện thoại trong thời gian đầu. Pin có thể mất 80% công suất hoạt động nếu ở nhiệt độ 60 độ C trong một năm. Nguy hiểm hơn, nhiệt độ quá cao còn có nguy cơ làm pin bị quá nhiệt hoặc thậm chí cháy nổ. 

Hoặc nếu cần thiết bạn có thể tắt tính năng sạc nhanh cũng được

Nóng hơn tất nhiên sẽ ảnh hưởng tới tuổi thọ của pin và đây mới là nguyên nhân chính chứ không phải tốc độ sạc. Tuy nhiên nếu nhiệt độ dưới 40 độ C thì sự giảm tuổi thọ không đáng kể lắm. Bản thân việc sạc pin cũng đã khiến tuổi thọ pin giảm đi rồi, vì loại pin nào cũng chỉ tồn tại qua số lần sạc nhất định, việc sạc nhanh hay chậm cũng không mấy ảnh hưởng.

Người dùng nên làm gì để tăng tuổi thọ cho pin?

Việc giữ cho điện thoại không bị nóng lên quá nhiều trong lúc đang sạc mới là điều quan trọng nhất. Trong 30% pin đầu, các bạn không nên vừa sạc vừa sử dụng điện thoại, đặc biệt là để xem phim hay chơi game. Do các tác vụ này cần dùng nhiều đến vi xử lý, với Samsung là GPU, nên nó sẽ làm điện thoại nóng lên, cộng với nhiệt độ sản sinh khi đang sạc sẽ dẫn đến hiện tượng quá nhiệt rất nguy hiểm. Chưa kể đến việc, trải nghiệm cảu bạn cũng sẽ bị ảnh hưởng, khi máy nóng lên, khả năng xử lý của chip sẽ bị giảm đáng kể, dẫn đến hiện tượng xuống khung hình (drop fps), giật lag, cầm máy cũng sẽ rất nóng tay.

Một trong những lý do chính có thể khiến một con chip xử lý bị mất điểm cũng bởi do khả năng kiếm soát năng lượng và mức độ tạo nhiệt của nó khi xử lý các tác vụ nặng.

Do vậy nên mỗi khi bạn muốn vừa sạc, vừa sử dụng thì hãy chuyển về chế độ sạc thường, còn khi không cần sử dụng gấp thì sạc nhanh vẫn là một lựa chọn tốt hơn.

Ngoài ra, ngày nay bạn không cần phải xả pin về 0% mỗi tháng nữa, mới mua điện thoại về cũng không cần xả pin rồi sạc đầy ba lần. Thực tế thì việc này mới là tác nhân làm giảm tuổi thọ pin của bạn đó.

Thực tế, đưa mức pin xuống còn 0% có thể dẫn đến phản ứng hóa học khiến tuổi thọ pin bị giảm sút. Để tránh việc pin bị cạn kiệt hoàn toàn, hệ thống quản lý pin được trang bị một tính năng nhằm tắt nguồn thiết bị khi pin đạt ngưỡng an toàn tối thiểu trước khi nó cạn kiệt hoàn toàn. Bên cạnh đó, hệ thống sạc pin được thiết kế để ngắt sạc ngay khi pin đạt 100% dung lượng trước khi nó có thể trở nên quá tải.

Vì thế bạn nên sạc khi điện thoại còn khoảng 20% pin là tốt nhất chứ đừng nên để sạc nguồn rồi mới sạc nhé!

Nếu cảm thấy hữu ích đừng quên chia sẻ cho bạn bè nhé! Để có thể trao đổi thêm nhiều kiến thức với một cộng đồng văn minh, lành mạnh hãy tham gia nhóm Cộng đồng người dùng Samsung Việt Nam trên Facebook nha.

Tham khảo: Tổng hợp